فرق میان رؤیای صادق و كاذب چیست؟

به گزارش خدمت؛ رؤیای صادق، گاه به تعبیر نیاز ندارد؛ مانند آن‌چه حضرت ابراهیم(علیه‌السلام) در مورد ذبح فرزندش اسماعیل(علیه‌السلام) مشاهده كرد: «إنی أری فی المنامِ أنّی أذبحُكَ»[1] امّا گروه دیگری از خواب‌های صادق به تعبیر نیاز دارد؛ یعنی قوه خیال، حقیقتی را صورت‌گری می‌كند و معبّر باید این صورت خیالی را به معنای واقعی برساند.

گاه خواب‌ها همان ساخته‏‌های نفسانی است كه «اضغاث احلام» خوانده می‌‏شود. اضغاث احلام، یعنی خواب‌های پریشان كه نتیجه و اثر كارهای روزانه انسان است؛ بنابراین اگر خوابی كه انسان می‌‏بیند، مستقیم باشد، مانند آن‌چه معصوم می‌بیند، حقّ و صحیح است؛ چون باطل در آن فضا راه ندارد و شیطان امكان حضور نمی‏‌یابد. صدق یا كذب سایر رؤیاها نیز با معیارهایی كه معبران ماهر در اختیار دارند، قابل تشخیص است.

امّا در مورد این پرسش كه اگر كسی پیامبر اكرم ‏صلی الله علیه و آله و سلم یا ائمه(علیهم‌السلام) را در خواب ببیند، چگونه باید بفهمد كه خود آن‌ها هستند یا شیطان به‌ صورت آن‌ها در آمده، باید یادآور شد كه در روایتی آمده است:

شیطان به‌صورت معصوم ظاهر نمی‌‏شود[2]؛ امّا مشكل این است كه اغلب ما امامان معصوم(علیهم‌السلام) را ندیده‌ایم و اگر صورتی نورانی در خواب ببینیم كه صاحب آن ادعا كند كه من امام هستم، چگونه او را بشناسیم؟ از كجا معلوم شیطانی كه ادعای ربوبیت كرده، ادعای نبوّت و امامت نكند؟!

پس اگر كسی در بیداری یكی از ذوات مقدس معصوم(علیهم‌السلام) را ببیند و سپس در خواب، صورتی نورانی مشاهده كند و او را بشناسد، این خواب صحیح است؛ امّا اگر صورتی ناشناس ادعای امامت كرد، تشخیص آن مشكل است؛ چون شخص پیش‌‏تر امام را ندیده است و شیطان می‌‏تواند با ادعای دروغ او را بفریبد؛ البته او نمی‌‏تواند به شكل امام و معصوم درآید؛ ولی همان‏‌گونه كه ادعای ربوبیت كرد، ادعای امامت هم می‌كند.

_{[1]ـ سوره صافات، آیه 102.
[2]ـ الامالی(للصدوق)، ص 62؛ بحار الانوار، ج 58، ص 235 - 234.}